Informatie

Pas in 1878 werd handwerken een verplicht vak op de lagere school en kwamen er methodes voor klassikaal handwerkonderwijs. Dit leidde tot de overbekende rode merklappen met randjes en letters, die letterlijk ‘volgens het boekje’ werden gemaakt. Zelfs de volgorde van de te leren letters lag vast. Letters werden vaak aangeleerd in volgorde van moeilijkheid, van de rechte letter I tot en met de moeilijkste gebogen letter S, voordat het eigenlijke alfabet werd geborduurd. Vermelding van naam en woonplaats van de maakster was eerder regel dan uitzondering. Zo gingen de merklappen er in heel Nederland hetzelfde uitzien. Erna van der Ploeg had een degelijke handwerkjuf op de Gemeenteschool 15 in Leeuwarden. Die liet haar in 1952 nog een merklap borduren met randen die ze zou kunnen toepassen op kinderkleren. Er staat geen alfabet op, maar Erna had wel een voorbeeld zodat ze de letters van haar naam en school kon borduren. Toch koos ze een aantal motiefjes uit: een hond en een kat, twee dansende paartjes en een haan met twee kippen. De haan, soms voorzien van een rijmpje, moest de leerling aansporen om vroeg uit de veren en wakker naar school toe te gaan. De haan deed jarenlang dienst in het ABC-boek – dat daarom ook wel 'hanenboek' werd genoemd – maar werd in de negentiende eeuw een populaire kinderprent. Deze haan was door de eeuwen heen een bekend merklapmotief.

Uitgelicht!

Geen Uitgelicht! beschikbaar

Kenmerken

• lettermerklap

• T2007-037

• Fries Museum

• 1. Initialen maakster :2. Datering : 19523. Overige initialen :4. Overige tekst : ERNA VD PLOEG GEM SCHOOL 15 LEEUWARDEN 1952

• 24.5 x 24.0 cm

• flanelsteek
• kruissteek

• randmotief
• poes
• kip
• haan
• hond
• echtpaar
• man
• vrouw

• katoen
• katoen