Informatie

Hoewel vrij zeldzaam, zijn er in Friesland evenals in Groningen in de 19de eeuw merklappen geborduurd met uitsluitend zwarte zijde. Deze dienden in Friesland als voorbeeld voor het borduren van wiegenlakentjes, die in zwart werden versierd. Fetje koos hier oude motieven, zoals de mystieke wijnpers, de mand met de symmetrische bloemen en de ‘Quentel’ vogel, die ze gelijkmatig over haar lap verdeelde. Fetje was een echte borduurster, ze maakte minstens vier lappen. Haar eerste merklap in ’t zwart borduurde ze in 1856 op een stuk linnen, afkomstig van het wiegenlakentje van haar overleden vader, waar haar beppe zijn geboortejaar 1812 op had geborduurd. Ze borduurde niet alleen in zwart, maar maakte ook kleurrijke met Berlijnse wol geborduurde merklappen. Haar merklappen zijn overgeleverd, omdat haar dochter Grietje Kingma trouwde met de Leeuwarder notaris Nanne Ottema. Die nam de lappen van zijn schoonmoeder op in zijn rijke verzameling kunstnijverheid.

Uitgelicht!

• Borduurwerk in zwart
Borduurwerk in zwart
---
Soms borduurden meisjes in Friesland hun merklap alleen met zwarte zijde. Wiegenlakens en ook grote beddenlakens werden in Friesland meestal met zwart garen geborduurd in de 18de en 19de eeuw.
• Cursieve letters
Cursieve letters
---
In 19de-eeuwse patronenboekjes voor het borduren van letters worden voorbeelden gegeven van cursieve letters. Dat zijn eigenlijk schrijfletters.
• Levensboom
Levensboom
---
Een boom is in veel culturen een symbool van kracht, of van de verbinding tussen hemel en aarde. Een veelvoorkomende vorm op Friese merklappen is de gestileerde boom met veervormige takken met vogels in de kruin.
• Levensboom met rozen
Levensboom met rozen
---
Het getal zeven wordt bij ons gezien als geluksgetal. In de Bijbel komt het vaak voor zoals zeven dagen van de schepping, de zeven vette en de zeven magere jaren. De roos is symbool van de liefde en schoonheid.
• Mand met 7 rozen
Mand met 7 rozen
---
Het getal zeven wordt bij ons gezien als geluksgetal. Er zijn zeven deugden en zeven hoofdzonden. Sneeuwwitje en de zeven dwergen, de zeven kleuren van de regenboog, zeven wereldwonderen en de uitdrukking de zevende hemel zijn bekende voorbeelden.
• Mystieke wijnpers
Mystieke wijnpers
---
Een hart in een wijnpers, met vogels erom, verbeeldt het bloed van Christus dat wordt vergoten om de wereld te redden. De vogels zijn de dragers van de ziel en vormen de verbinding tussen hemel en aarde.
• Vogel van Quentel
Vogel van Quentel
---
Dit patroon is al in 1527 in ‘ Ein new kunstlich Modelbuch’ van Peter Quentel verschenen. Het was bedoeld als rand met gespiegeld herhaalde vogels.In Friesland veranderde de oorspronkelijke duif in een kievit.
• Rand rondom
Rand rondom
---
Af en toe komt op Friese merklappen een rand rondom voor. Deze is uitgesproken eenvoudig: een zigzaglijn.

Kenmerken

• merkletterlap

• T1957-054

• Ottema-Kingma Stichting

• 1. Initialen maakster : FG2. Datering : 18583. Overige initialen : 4. Overige tekst :

• 51.0 x 45.0 cm

• kastjessteek
• kruissteek
• stiksteek

• randmotief
• achthoek
• levensboom gestileerd
• mand met bloemen
• vogel
• kievit
• hart
• mystieke wijnpers
• schip
• wieg

• zijde
• linnen