Informatie

Ettje Jans uit Dronrijp was nog maar negen jaar toen ze in 1724 vol trots haar lettermerklap af had. Haar initialen borduurde ze wel elf keer in letters van allerlei groottes. Daarmee had ze voorbeelden om al haar linnengoed te kunnen merken. Ook uit de vele voorbeelden van motieven voor hemdsboordranden die ze heeft omkaderd, blijkt dat ze wel een toekomst als linnennaaister voor zich zag. Al is dat niet zonder slag of stoot gegaan, want ze heeft zich vaak geprikt aan haar naald en de vele bruine vlekken zijn bloedvlekken. Ze borduurde de meest gangbare traditionele motieven, gestileerde levensbomen, potten met bloemen, een linnenkast met een sleutel. Aan de onderkant borduurde ze een grondje met dieren die elkaar achterna lopen. Dat grondje heeft ze ‘verdiept’ om het paartje te kunnen borduren. Opmerkelijk is de tekst die ze borduurde: TOT SIERSEL VAN MIJN JEUGT DOE ICK HET NAELDEWERCK / EN SET HIER SOO MET VREUGT DIE LETTERS IN HAER / PERCK. De namen van de gezinsleden borduurde ze voluit: IAN IANS MIIN VADER, GRIETTIE DOITSES MIIN MOEDER, MARTEN IANS MIIN BROEDER, EDTTIE IANS, GERLSKE IANS MIIN SUSTER. Jan Jans, praamschuiver en praamvaarder uit Surhuizum en Grietje Doijtses uit Dongjum waren in 1709 in Welsrijp getrouwd.

Uitgelicht!

• hemdsboordrand
hemdsboordrand
---
De hemdsboorden van Friese mannenhemden werden versierd met witborduurwerk. De randen bestaan uit geometrische figuurtjes of uit een kombinatie van vogels met planten, sterren, harten of bloempotjes. Ze werden vaak geoefend met gekleurd garen
• Friese letters
Friese letters
---
Grote letters werden in Friesland vaak versierd met een kontoerlijn met oogjes. Op Marken werden deze letters vanouds Friese letters genoemd. De Friese A heeft een oude vorm, met de dwarsstreep als een dakje bovenop de schuine benen.
• 11 x initialen
11 x initialen
---
Ettje zette maar liefst 11 maal haar initialen op haar merklap in verschillende letters
• Levensboom
Levensboom
---
Een boom is in veel culturen een symbool van kracht, of van de verbinding tussen hemel en aarde. In de bijbel (Genesis 2 : 9) staat de levensboom, met de boom van de kennis van goed en kwaad, in het Paradijs. De vruchten ervan geven eeuwig leven.
• Bloedvlekken
Bloedvlekken
---
Ettje heeft zich vaak geprikt bij het borduren. De bloedvlekken zijn wel behandeld met een middel tegen roest. We hopen dat er in de loop van de tijd geen gaten ontstaan.
• Grondje
Grondje
---
Op het grondje dat Ettje borduurde lopen de dieren elkaar achterna. Ze heeft er geen willekeurige verzameling motieven op geplaatst, zoals vaak het geval was. Om de langere mensjes te kunnen borduren heeft ze het grondje ‘verdiept’.
• Spreuk
Spreuk
---
Vertaling: ‘Tot siersel van mijn jeugd doe ik het naaldenwerk en zet hier zo met vreugd die letters in haar perk’. Een perk is meestal een bloembed maar hier is het linnen haar perk.
• gevleugeld hart
gevleugeld hart
---
Een hart is het bekende symbool van de liefde. Vaak is het hart met pijlen doorboord, gevleugeld en heeft het een kroon. Het is zowel het symbool van de liefde als de liefde van Christus.

Kenmerken

• lettermerklap

• T2006-011

• Fries Museum

• 1. Initialen maakster : EI (11x)2. Datering : 17243. Overige initialen : AB4. Overige tekst : IAN IANS MIIN VADER, GRIETTIE DOITES MIN MOEDER, MARTEN IANS MIN BROEDER, EDTTIE IANS, GERLSKE IANS MIN SVSTER, TOT SIERSEL VAN MIN IEVGT DOE ICK HET NAELDEWERCK EN SET HIER SOO MET VREVGT DIE LETTERS IN HAER PERCK, EDTTIE IANS DOCHTER OVT NEGEN IAER ANNO 1724

• 32.0 x 68.0 cm

• kastjessteek
• kettingsteek
• kruissteek
• platsteek
• steelsteek
• stersteek
• stiksteek

• hemdboordrand
• randmotief
• levensboom gestileerd
• mand met bloemen
• vaas met bloemen
• vogel
• haan
• hert
• dubbelkoppige adelaar
• hart
• gevleugeld hart
• grondje
• man
• vrouw
• juk
• haardstel
• treeft
• kan
• linnenkast
• sleutel
• wieg

• zijde
• linnen