Informatie

Stoplappen vormen een kleine stoffencatalogus uit de tijd waarin ze gemaakt werden en geven een indruk van de grote verscheidenheid aan weefbindingen. Deze Friese stoplap uit 1749 is bijzonder vanwege de kantstoppen, die allemaal verschillend van patroon zijn. Bij het kantstoppen wordt een kloskantmotief in naaldkant nagewerkt als voorbeeld om kant te kunnen repareren. Dit was een delicaat en zeer tijdrovend werkje. In de middelste stop zijn wel negen verschillende patroontjes verwerkt! In de kantstop midden onder staan de initialen B.d.B. van de onbekend gebleven maakster. We weten uit het kasboek van dominee Wiersma uit Jelsum, ten noorden van Leeuwarden, dat zijn jongste dochter omstreeks 1750 van school af ging en les kreeg in naaien. Voor een aantal weken kostte dat één gulden en elf stuivers. Toen ze daarin volleerd was, werd ze ‘op de winkel besteld bij vrouw Eger’ in Leeuwarden, om het kantstoppen te leren. Benodigdheden zoals ‘scheer, zijde en naalden’ moest ze zelf aanschaffen. De cursus kantstoppen kostte maar liefst 18 gulden. Haar stoplap is waarschijnlijk niet bewaard gebleven, maar zal er ongeveer zo uitgezien hebben als deze, met relatief eenvoudige stoppen en veel aandacht voor de naaldkant.

Uitgelicht!

• Initialen
Initialen
---
De maakster heeft haar initialen B.D.B. uitgespaard in een stukje naaldkant. In de stof is een gat geknipt. Dat is omgefestonneerd om het naaldkant aan vast te maken.
• Hollandse kant
Hollandse kant
---
Kloskant met een ovale pioenroos en rankende bloemen staat bekend als ‘Hollands’. Deze kant kwam uit Brabant en werd verhandeld via Antwerpen. De kant was degelijk en daarom zeer geliefd in de Nederlanden.
• Asymmetrische bloem
Asymmetrische bloem
---
Dit patroon is afgeleid van het Hollands kloskant patroon. Alleen de rankende bloem daaruit wordt steeds herhaald. Ook deze kant werd vooral gebruikt voor mutsen in de 18de eeuw.
• Bontje
Bontje
---
Katoenen stof in linnenbinding met strepen of ruitjes worden ‘bontjes’ genoemd. Deze werd oorspronkelijk door de V.O.C. uit India gehaald. Als gauw werd het in Nederland nageweven en het ‘Brabants bont’ is daarvan het laatste voorbeeld.
• Linnenbinding
Linnenbinding
---
Een weefsel bestaat uit de kruising van kettingdraden en inslagdraden. In een stop worden eerst kettingdraden gespannen. De eenvoudigste stop is linnenbinding. De inslagdraad wordt 1 draad op, 1 draad neer gestopt en verspringt in de volgende toer.
• Changeant
Changeant
---
De verticale draden zijn blauw, de horizontale draden crème. Als deze stof beweegt verandert die van kleur (changer (Fr) is veranderen).
• Keperbinding
Keperbinding
---
Bij keperbinding bestaat het ‘rapport’, het stukje dat telkens wordt herhaald, uit minstens 3 ketting- en 3 inslagdraden. De draad wordt 2 op, 1 of 2 neer gestopt, de volgende inslag schuift 1 draad op. Daardoor ontstaat er een schuine lijn.
• Oogjesbinding
Oogjesbinding
---
Als een zigzagkeper na een aantal toeren in omgekeerde volgorde wordt herhaald, ontstaan op de punt staande ruitjes. Die worden oogjes genoemd.
• Tijk
Tijk
---
Tijk is dicht geweven stof die voor kussens en matrassen wordt gebruikt. Hiervoor is de keperbinding of de satijnbinding geschikt.
• Satijnbinding
Satijnbinding
---
Satijnbinding bestaat uit minstens 5 ketting- en 5 inslagdraden. De inslag gaat over 4 en onder 1 kettingdraad door. In de volgende toer verschuift men 2 of 3 draden. Daardoor wordt het een dicht weefsel, dat de glans van zijde goed laat uitkomen.
• Ster in festonsteek
Ster in festonsteek
---
De zespuntige ster is geborduurd in festonsteken. Hiermee kan het begin van een naad versterkt worden.
• Breistop
Breistop
---
Eerst wordt de ‘ketting’ dwars gespannen. Hierover worden van boven naar beneden steelsteken gemaakt. Om en om komt de naald bij het terugsteken boven de steek uit, bij de volgende toer eronder. Op die manier worden V-tjes gevormd, ‘breisteken’.
• Open zoomsteek
Open zoomsteek
---
Voor het accentueren van de zoom is deze genaaid met de open zoomsteek.

Kenmerken

• stoplap

• T01128K

• Fries Genootschap

• 1. Initialen maakster : BDB2. Datering : 17493. Overige initialen :4. Overige tekst : ANNO 1749

• 46.5 x 48.5 cm

• festonsteek
• naaldkant
• open naaisteek
• stersteek
• stopsteek

• ster
• hart
• bloem
• kroon

• zijde
• linnen