Trouwen kost geld


Geplaatst op: 25-03-2011 door: Martha Kist

In de vorige blog van Gieneke kwamen oude Friese huwelijksgebruiken aan de orde. De tekst op Feites merklap, ‘Soete lief, daer is min trou’, zou een knottedoektekst kunnen zijn. Helaas zijn er vanwege de vergankelijke aard van het materiaal en de ouderdom maar weinig van deze doeken bewaard gebleven. De knottedoek had een duurdere tegenhanger, het knottedoosje, en zelfs een nog luxere, het knottekistje. Knottedoosje en knottekistje waren zilveren voorwerpen waarin de vrijer bij zijn huwelijksaanzoek een aantal munten aanbood. Een huwelijksaanzoek ging dus vergezeld van het aanbieden van munten, alleen de verpakking kon verschillen.

nottekistjes zijn tegenwoordig een geliefd verzamelobject. Bij veel veilinghuizen worden ze met enige regelmaat aangeboden. Een paar weken geleden was er wel een heel bijzonder knottekistje te koop. Op de veiling van Sotheby’s werd een 17de eeuws knottekistje verkocht, vermoedelijk uit West-Friesland, dat uit de nalatenschap van koningin Juliana kwam. Zilverdeskundige prof. Van der Molen vertelde dat dit kistje niet al in de 17de eeuw door de Friese stadhouders aangeschafd kan zijn. ‘Een knottenkistje was echt iets voor rijke boeren, dat zie ik niet bij een stadhouder op tafel staan’, zo verklaarde hij tegenover de Leeuwarder Courant. Dit kistje bleek een topper, het is uiteindelijk voor maar liefst 15.000 euro verkocht.




Knottekistje, gedateerd 1650-1674. Fries Museum,
collectie Ottema Kingma Stichting

Het aanbieden van munten was een gebruik dat na 1700 snel terugliep. De meeste knottekistjes zijn dan ook 17de eeuws. Ook in Noord-Holland en Amsterdam kende men het knottekistje. De kistjes zijn heel goed te herkennen: ze zijn rechthoekig, staan op bolpootjes en hebben een halfrond deksel. Vaak hebben ze een handvat. Ze zijn druk gegraveerd met toepasselijke afbeeldingen zoals een brandend hart, ineengestrengelde handen, vrijende paartjes of bijbelse taferelen, zoals Suzanna met de ouderlingen. Ook stonden er vaak teksten op. Het kistje op de afbeelding heeft als tekst: ‘Twee harten oprecht in liefde welgeneigt, staan haar trouw in echt de hemel samen’. Soms werd er een speciale gouden huwelijkspenning vervaardigd die in het knottekistje werd aangeboden. Een vrijer moest dus wel zeker van zijn zaak zijn wanneer hij zulke kostbare zaken voor zijn huwelijksaanzoek liet vervaardigen!

Reacties

Er zijn bij dit artikel nog geen reacties geplaatst
Impres Internet Groep B.V. te Zwolle